Nói về ẩm thực NinhBình, thực khách sẽ nghĩ ngay tới món gà đồi, cơm cháy, dê núi, rượu Kim Sơn mà
ít ai biết Ninh Bình còn rất nhiều đặc sản,những món ăn độc đáo, hấp dẫn khác
như mắm tép Gia Viễn, lợn cắp nách Nho Quan, nem Yên Mạc, rượu Yên Lâm, bánh đa
chợ Lồng, ốc núi Yên Mô; món xôi trứng kiến hay đĩa ong rừng rang giòn kết hợp
với chén rượu cần ở Nho Quan, món cá tràu tiến Vua ở Hoa Lư, quả dứa ngọt thơm
Đồng Giao-Tam Điệp … Những món đặc sản ẩm thực nổi tiếng và quý hiếm đó luôn là
điểm hấp dẫn du khách khi về thăm Ninh Bình .
Mắm
tép Gia Viễn
Là huyện đồng chiêm
trũng, nên người dân Gia Viễn có nghề riu tép từ lâu. Người ta dùng tép riu để
làm mắm, gọi là mắm tép. Tép riu phải là tép già, thân tròn, nhỏ con, màu xanh
lam. Điều quan trọng nữa là tép phải tươi, đem rửa sạch, để khô.
Sau đó lấy thính gạo
rang vàng, giã nhỏ, cùng với muối trộn đều với tép theo tỷ lệ, bỏ vào hũ, có thể
đổ thêm ít nước đã đun sôi để nguội, rồi bịt kín, để từ một tháng trở lên mới
đem nấu chín ăn. Bát mắm tép được múc ra màu đỏ tươi, có mùi thơm ngọt, rất hấp
dẫn. Người ta có thể rang mắm tép với thịt ba chỉ. Ăn mắp tép Gia Viễn không cần
cho thêm bột ngọt, vẫn có vị ngon ngọt, đậm đà. Ngày nay mắm tép Gia Viễn đã trở
thành món ăn đặc sản của các bữa tiệc khi có thêm đĩa rau luộc ngon.
"Lợn
cắp nách"
Giống lợn này nhỏ con,
thường nuôi ở vùng miền núi Nho Quan, đặc biệt là ở đồng bào người dân tộc,
nuôi nửa năm trở lên, con trưởng thành cũng chỉ nặng hơn chục kg. Khác hẳn loại
lợn bị còi cọc, sài đẹn, loại lợn này chân nó nhỏ nhắn, săm sắn, tai cũng nhỏ,
da lông thì dày đen, bụng nhỏ hơn lợn thường. Nó sống ở ngoài trời mặc mưa gió
đêm ngày, thức ăn là ngô, khoai, sắn, rau củ... dù bị đói mấy ngày vẫn khoẻ khoắn
nhanh nhẹn. Nó có sức đề kháng với bệnh tật môi trường rất cao để tồn tại, phát
triển. Du khách rất thích đặc điểm này và coi đây không chỉ là món ăn đặc sản
mà còn là một vị thuốc bổ dưỡng rất quý.
Nem
Yên Mạc
Nem Yên Mạc gói bằng lá chuối, nhưng không bó chặt,
bên trong được lót bằng lớp lá ổi tàu. Dù ăn ngay hay để lâu, khi gỡ nem ra, vẫn
rời, tơi, cho lên đĩa, gắp từng dúm nhỏ, lấy lá ổi cuộn lại chấm với nước mắm,
pha chút chanh, tỏi, ớt hoặc hạt tiêu thì người ăn sẽ cảm nhận đủ các dư vị ngọt,
cay, thơm. Hiện ở Yên Mạc và một số hộ ở vùng phụ cận Yên Nhân, Yên Mỹ đều làm
loại nem này. Nếu muốn làm được nem ngon mà vẫn đảm bảo được an toàn vệ sinh
cũng phải kỳ công. Thịt lợn phải chọn thịt mông, vai, khi vừa xẻ con lợn ra - sờ
miếng thịt còn nóng, màu phải hồng tươi và nhất thiết phải là thịt loại lợn khoẻ
không có bệnh tật, phải lóc tỉa hết mỡ, gân, lọc bì ra đem luộc thật chín. Thịt
nạc thì phân mảnh, thái đều, mỏng, giã tỏi và cho rượu ngon ướp vài ba giờ.
Riêng bì, luộc xong vớt ra để nguội, lát mỏng như giấy, thái nhỏ như tăm. Chuẩn
bị đầy đủ mới đem thính, thịt, bì và các gia vị cần thiết trộn đều rồi gói lại.
Lúc trộn phải nhẹ tay sao cho thính và gia vị ngấm đều, nem tơi, sắc vẫn tươi hồng.
Đến Ninh Bình, quý khách đừng quên thưởng thức những món thơm ngon, độc đáo tại không gian gần gũi với thiên nhiên Ẩm thực Vạn Bảo Ngọc!
